Subtitle
Vijf trends architectuur 2023
Januari 2023 | Blog | Leestijd: 5 minuten
We hebben bij Metadecor veel geleerd: van nieuwe en oudere projecten. Daarom staan we stil bij de ontwikkelingen die in het oog springen. Dit zijn vijf trends in de architectuur in 2023:
Concaaf
Concave gevelelementen zijn hol, tweedimensionaal gevormde elementen of gevelvlakken. We zagen ze in 2022 bij de parkeergarage Wisselspoor, waar een prachtig gordijn van MD Strekmetaal een betonnen doos omhult. Of bij de woningen Wisselspoor, tegenover de ingang van diezelfde parkeergarage: een holle gevel ‘om de openbare ruimte en de woning beter met elkaar te verbinden’, aldus architect Gijs Baks.
Nog een voorbeeld waar concaaf mooi tot z’n recht komt, is het project Hart van de Waalsprong: concave elementen met MD Designperforatie, glimmend geanodiseerd. Wat een bijzonder effect geeft dat!
Driehoekjes
Let op onze woorden: er komen nog veel meer driehoekjes in het stadsbeeld, vaak in combinatie met de kleur goud. Bij Metadecor krijgen we vanuit het buitenland ook aanvragen voor de driehoekjes. Daarom verwachten we dat deze vormen in 2023 een grote rol spelen in het gevelontwerp.
Een repeterend patroon of één grote doorlopende afbeelding op je gevel weergeven? Ieder ontwerp is uitvoerbaar. Patronen met driehoekjes van MD Designperforatie worden steeds populairder. Of driehoekjes áls het patroon. Driehoekjes in een bijna Oosterse configuratie, zoals bij het Theater Zuidplein. Of driehoekjes in het gouden plafond van OCC/Amare.
Goud, koper en brons
Platen van solide goud perforeren en verwerken tot MD Formatura. Dat zou nog eens geweldig zijn. En duur. Helaas werkt het niet zo. De MD Formatura heeft de kleuren van edelmetalen, maar dan in de vorm van geanodiseerd aluminium. Aluminium doet het veel beter aan gebouwen dan solide goud én is een stuk betaalbaarder.
Geniet van een uitzicht waar de zon gevels bijna oogverblindend maakt. Gewoon, in ons eigen Nederland. Benieuwd naar hoe dit eruit ziet? Panelen van MD Formatura schitteren als sieraden op de (gerenoveerde) gevel van OBS De Klimroos in Utrecht. Voor De Klimroos zijn de panelen een win-winsituatie: ze zien er prachtig uit en gaan oververhitting tegen in het gebouw.
Anodiseren
We zien een kleine kanteling in de vraag naar anodiseren ten opzichte van poedercoaten. Dat komt door prijsontwikkelingen en milieuoverwegingen. Poedercoaten is duurder geworden en daarmee zijn de kosten meer gelijkgetrokken met anodiseren. Daarnaast wordt met anodiseren geen extra laag materiaal toegevoegd, maar is het een verduurzaming van de buitenste laag van het aluminium. En dan hebben we het nog niet eens over esthetische overwegingen: misschien vinden we geanodiseerd aluminium op dit moment gewoon mooier.
Klein palet aan materialen, heel veel vormen
Bij een aantal van onze recent opgeleverde projecten zien we een heel bescheiden palet aan gevelmaterialen. Bij het energiestation IJburg, bijvoorbeeld: gerecyclede baksteen wordt gecombineerd met donker gepoedercoat aluminium. Metadecor heeft daar MD Strekmetaal, MD Flack en MD Lamel geleverd: een compositie van aluminium elementen in een krachtig ontwerp.
Bij het schoolgebouw Donker Curtius in Den Haag komt aluminium in verschillende vormen in de gevel terug: MD Designperforatie, MD Flack, MD Shapes – hier gecombineerd met houten gevelbekleding. Hier zie je de veelzijdigheid van lichtmetalen gevels in vorm, patroon, detail en ritme. Het mooie is: wij laten alle elementen vrijwel naadloos op elkaar aansluiten. Dat geeft een mooi strak eindresultaat.
Begin jij een nieuwe trend?
Metadecor maakt wereldwijd unieke metalen gevels van bijvoorbeeld aluminium of cortenstaal. Een gave gevel die verder gaat dan alleen een gevel. Samen creëren we een eenheid tussen bouwkunst en haar leef- en werkomgeving. Heb jij een idee? Wij gaan de uitdaging met jou aan.
Deel dit artikel
Glimmende gevels in Utrecht
Juli 2022 | Interview | Leestijd: 5 minuten
Omdat ze in 2017 The Next Step Award van de BNA (Branchevereniging van Nederlandse Architecten) wonnen, kreeg het nog jonge bureau Space Encounters de mogelijkheid om acht percelen te ontwerpen in de eerste fase van het project Wisselspoor in Utrecht. Gijs Baks, architect en medeoprichter van Space Encounters, vertelt hoe ze met bijzondere aluminium gevels binnen het masterplan “op het randje hebben gekleurd”.
In opdracht van ontwikkelaar Synchroon en binnen het masterplan van architectenbureau Studioninedots en Delva Landscape Architecture | Urbanism, zocht Space Encounters voor de gevels van ‘hun’ percelen naar “verrassing en verwondering, maar wel aansluitend op de gewenste structuur van het masterplan”. Aan het woord is Gijs Baks, die namens Space Encounters samen met Metadecor werkte aan de uitvoering van een aantal van die gevels.
“Ik heb ze inderdaad ‘shiny projects’ genoemd”, lacht Gijs. Hij refereert aan een fotoreeks die hij plaatste op social media, nadat hij recent een fietstocht maakte door het projectgebied van Wisselspoor. “Het valt echt op, het aluminium tussen het metselwerk en de betegelde gevels”, zo vertelt hij enthousiast. Van de acht percelen die Space Encounters mocht invullen in de eerste fase van Wisselspoor, kregen twee blokjes met woningen een aluminium huid. “Aluminium stond niet in het masterplan – we hebben de randjes opgezocht binnen het plan”, stelt Gijs. Als winnaar van een prijs voor jonge architecten was enige opstandigheid het bureau niet vreemd.
“Aluminium stond niet in het masterplan – we hebben de randjes opgezocht”
Grote vensters, speels aluminium
Voor alle woningen had het bureau een belangrijk uitgangspunt: de connectie van de woonruimte met de publieke ruimte. De architect: “De architectuur van de gevels is een antwoord op de ruimtelijke keuze om een verbinding te maken tussen de leefruimte en de straat. Daarom hebben we grote vensters aan de straatzijde gemaakt en de bewoners de keuze gegeven of ze aan de voorzijde of aan de achterzijde hun keuken willen plaatsen.”
De architecten kozen voor tegels, metselwerk en aluminium voor de invulling van hun percelen. “Om de ontwikkelaar het vertrouwen te geven in een aluminium gevel, zijn we op bezoek gegaan bij een eerder project met een stoere gevel van golfplaat, Rebel House. Daarna kregen we groen licht.” Metadecor werkte mee aan de uitwerking van twee deelprojecten van Space Encounters: een gevel met vlakke plaatdelen en drie woonhuizen naast elkaar met een holle - concave – gevel van golfplaat. Beide projecten laten aluminium gevels zien met een – letterlijke - draai.
“Het is een vlakke gevel die niet vlak is. Prachtig uitgevoerd.”
Spiegelend en concaaf
De vlakke gevel van twee naast elkaar gelegen woningen is bekleed met MD Flack. Aan de straatzijde kregen de kozijnen een verbijzondering: door ze schuin te plaatsen ontstond aan één zijde een diepe negge die is bekleed met glanzend – spiegelend – roestvast staal. “Prachtig uitgevoerd”, stelt Gijs. “Het is een vlakke gevel die niet vlak is. Je gaat de ruimte vanaf de straat echt op een andere manier beleven.”
Drie naast elkaar gelegen woningen kregen een holle gevel over de volledige hoogte. “De concave gevel omarmt de publieke ruimte: het brengt de woning en de straat intensief tot elkaar”, stelt de architect. Met het stoere aluminium geeft dit rijtje ook een knipoog naar de parkeergarage ertegenover, waar een gordijn van holle golven met strekmetaal boven de klassieke gevel van de Bovenbouwwerkplaats van Wisselspoor uittorent (zie ook het project Parkeergarage Wisselspoor op de site van Metadecor). “Het is geen bewuste referentie”, vertelt Gijs. “We wilden deze gevel nog robuuster maken, om te contrasteren met de omliggende projecten die wat groter in schaal zijn.” Ja, het aluminium valt zeker op in deze eerste fase van Wisselspoor. Op een glimmende en – in vorm en detaillering – verrassende manier.
Voor 8 september organiseert Metadecor een mini-excursie naar het plangebied Wisselspoor in Utrecht. Start is om 16:00 uur bij de exit van de parkeergarage. Ga ook mee en hoor meer over deze en andere aluminium gevels en gevelelementen in deze bijzondere stadsontwikkeling. Aanmelden kan bij ckruit@metadecor.eu
Deel dit artikel
Van bakstenen tot metalen gevels
Van bakstenen tot metalen gevels
Februari 2022 | Blog | Leestijd: 5 minuten
Welke soorten gevels zijn er tegenwoordig eigenlijk? Als je in een willekeurige stad loopt, zie je over het algemeen veel bakstenen en glazen gevels. Bakstenen gevels zijn sterk en gaan lang mee. Niet zo gek dus dat dit soort gevelbekleding het vaakst wordt toegepast binnen de architectuur en bouw. Maar binnen de architectuur passen ze ook vaak glazen gevels toe. Glazen gevels bieden transparantie en natuurlijk lichtinval. Maar er worden ook steeds vaker andere soorten gevels toegepast. Je kunt hierbij denken aan houten gevels, kunststof gevels en metalen gevels. In dit blog gaan we in op allerlei metalen gevelbekleding die over het algemeen een open karakter hebben. Maar er zijn ook bepaalde soorten metalen gevels die een gesloten karakter hebben.
Strekmetalen gevelbekleding
Strekmetaal wordt gemaakt door het gedeeltelijk insnijden en vervormen van een metalen plaat. Hierdoor ontstaan ruitvormige openingen die een gevel een transparante uitstraling geven. Je kunt als architect of projectontwikkelaar spelen met de lichtdoorlatendheid van strekmetalen gevelbekleding, doordat je eindeloos kunt variëren met diagonalen en dambreedtes. Dit soort gevelbekleding kan op allerlei manieren toegepast worden, zoals gevels, terreinafscheiding, balustrades, plafonds en ga zo maar door.
Geperforeerde gevels
De naam zegt het al wat voor soort gevel het is. Een metalen gevel die geperforeerd is. De perforatie kan een bepaalde vorm en gatformaat hebben en wordt uit een metalen plaat gestanst. Je hebt hier als architect of projectontwikkelaar enorm veel keuze in. Zo kun je een repeterend patroon per paneel, een repeterende afbeelding per paneel of een afbeelding over de gehele gevel in verwerken. Volledige vormvrijheid is ook mogelijk binnen dit gevelproduct. Je moet dan alleen rekening houden met de stijfheid van het paneel en de afmeting van het paneel.
3D-gevel
Een soort gevelbekleding die nog een stapje verder gaat dan geperforeerde gevelbekleding is een 3D-gevel. Bij dit soort gevels wordt de gestanste vorm omgezet in allemaal dezelfde richting of verschillende richtingen. Je hebt daarbij de keuze uit verschillende vormen, zoals hexagon, vierkant, rond en ovaal. Maar je kunt ook zelf een vorm bedenken die je toe wilt passen op de gevel. Door de omzettingen kun je diepte creëren in de gevel, licht vangen en schaduw werpen. De meest spraakmakende ontwerpen zijn hierbij mogelijk dus laat je ontwerpersgeest de vrije loop.
Lamellen gevels
Een hele andere soort gevel is een lamellen gevel. Deze open gevelbekleding bestaat dan uit lamellen die in horizontale of verticale stand zijn gemonteerd. De verticale stand wordt hierbij het vaakst toegepast. Dit gevelproduct wordt vaak ingezet bij parkeergarages, omdat daar aan brandveiligheids- en ventilatievoorschriften moet worden voldaan. Maar ook met deze gevelbekleding kun je een gebouw een verbluffende uitstraling geven.
Zonnegevels
Hoe mooi is het als een gevel meerdere functies kan hebben. Of dat een gevel met de tijd zelfs geld op kan leveren. Nu kan dat! De nieuwste innovatie gevelbekleding is energieopwekkende gevelbekleding, oftewel zonnegevels. In de vorm van solarpanelen kun je op een elegante manier energie opwekken met je gevel, want je hebt een design gevelafwerking die tegelijkertijd energie opwekt. Het weert de zon, waardoor een gebouw minder opwarmt en deze energie wordt omgezet in stroom. Door de open structuur blijft de werk- of leefomgeving prettig, omdat er nog genoeg daglicht binnenkomt. Een multifunctionele gevel met een hoge opbrengst.
Wat spreekt jou aan?
We brachten vijf soorten gevels onder jou aandacht, waarin je als architect, ontwerper of projectontwikkelaar ontzettend veel mogelijkheden hebt om een gevel te realiseren die oogverbluffend is. Maar er zijn nog vele meer mogelijkheden. Welk soort gevel spreekt jou het meeste aan? We wensen je in ieder geval heel veel ontwerpplezier met metalen gevelbekleding! Wij als gevelspecialist en gevelbouwer denken hier ook graag in mee dus neem ook vooral contact op tijdens de ontwerpfase van een project.
Deel dit artikel
Vogelkasten achter de gevel van Metadecor
November 2021 │ Blog │ Leestijd: 3 minuten
Vogels bevinden zich in een omgeving dat voedsel biedt, dat nestgelegenheid en veiligheid geeft in de vorm van schuil- en vluchtplaatsen. En met onze steeds groter wordende steden zou je misschien denken dat er genoeg plek is voor stadsvogels. Maar niets is minder waar.
Steeds minder plek voor vogels in een stad, de oplossing: vogelkasten
Huizen zijn tegenwoordig goed geïsoleerd en afgewerkt waardoor deze ‘schuil- en vluchtplaatsen’ voor vogels steeds minder plaatsvinden. Metadecor heeft daarom iets bedacht om vogels een plek te geven: vogelkasten achter de gevel. Dit proces is in werking gezet. Zo zijn er achter de Metadecor gevel bij het Moxy Hotel in Utrecht vogelkasten geplaatst. Hier komt voornamelijk de huismus en gierzwaluw op af.
Natuurvriendelijke maatregelen bij de vogelkasten bij het Moxy hotel in Utrecht
Er zijn een aantal natuurvriendelijke maatregelen toegepast bij de ontwikkeling van deze vogelkasten achter de gevel. Bij de goedkeuring van het bestemmingsplan in de gemeenteraad is een motie van GroenLinks aangenomen waar de ontwikkelaar binnen het plan natuurvriendelijke maatregelen moest integreren. Zo is een voorstel gedaan om een maatwerk vogelkast van verduurzaamd hout te ontwerpen, die achter de vooruitstekende cassettes van de kopgevel geplaatst werd. Belangrijk was ook dat de vogelkast toegankelijk was door openingen bovenin beide zijflenzen van de cassettes. Hotelgasten kunnen de vogels helaas niet bekijken, omdat ze achter de gevel zitten.
Wil je vogels weren in je gevel?
Opdrachtgevers en gebouweigenaren zijn bij het zien van een open gevel zoals bij MD Designperforatie en MD Formatura soms bang voor vogelnesten achter de panelen. Wil je juist géén vogels in je gevel?
- Zorg er dan voor dat de gaten in je gevel niet groter zijn dan 2,5 cm. Dit is onderzocht bij de gevel van het project kunstenpand, lees hier het blog
- Probeer de gevel aan de randen af te sluiten zodat er geen vogels invliegen die er daarna niet meer uit kunnen
Zes tips bij het ontwerpen van vogelkasten in de gevel:
- Zorg ervoor dat je weerbestendig hout gebruikt, zoals eiken of beuken en verf de vogelkast niet.
- Hang het huisje minimaal 1,5 meter boven de grond
- Hang de kast op aan de noordoostkant, i.v.m. wind
- Hang de vogelkast op een rustige plek
- Zorg ervoor dat er geen spijkers aan de binnenkant van de kast zitten
- De grootte van de vliegopening en de afmetingen van het vogelhuisje zijn bepalend voor de vogelsoort die je aantrekt
- 25 – 28 mm: kleine mezen, zoals de pimpelmees en zwarte mees
- 32 – 35 mm: koolmees, kuifmees, boomklever, bonte vliegenvanger, huismus, ringmus en gekraagde roodstaart
- 45 mm: spreeuw en grote bonte specht
Enthousiast geworden? En wil je zelf je eigen vogelhuisje bouwen? Kijk voor meer informatie op de website van de Vogelbescherming voor leuke tips.
Deel dit artikel
Verlichte open gevelbekleding
Licht geeft een andere kijk op een gebouw
Mei 2021 | Fotoblog | Leestijd: 3 minuten
In het donker ziet de wereld er heel anders uit. Licht in het donker brengt steden en gebouwen tot leven en geeft je een hele andere kijk. In dit fotoblog laten we je zien wat licht met gebouwen kan doen in combinatie met verschillende toepassingen van open gevelbekleding. Even lekker plaatjes kijken!
Oranje MD Designperforatie gevelbekleding van Pieter Braaijweg in Amsterdam
Het flexibele bedrijfsgebouw Pieter Braaijweg in Amsterdam dient als een soort 'Lantaarn' aan de Amsterdamse ring. Door de gevel van de middelste laag uit te voeren in geperforeerd staal krijgt het gebouw door de dag heen steeds weer een nieuwe aanblik. ‘s Nachts fungeert het als een lantaarn met honderden kleine gaatjes, overdag ventileert de gevel het parkeerdek.
Het hart van Zuid; Theater Zuidplein in Rotterdam
Het Theater Zuidplein in het Hart van Zuid is het levendige hart voor kunst en cultuur in Rotterdam-Zuid dat alle inwoners inspireert en verbindt. Voor dit mooie theater in Rotterdam is een aluminium gevelbekleding van MD Designperforatie met een open karakter gemaakt. Het ontwerp van de gevel bestaat uit kleine driehoeken die als een puzzel in elkaar vallen en op hun beurt weer grotere driehoeken, spiralen en cirkels vormen. Wanneer de zon onder is, begint het theater en het plein echt te bruisen. Wauw!
Boomgevel van het Graafschap College in Doetinchem
Aan de gevel van het Graafschap College in Doetinchem zijn bomen geplant van MD Shapes met perforatie in corten staal. Door de bomen in de avond aan te lichten geven ze de gevel een extra dimensie en lijken de bomen echt tot bloei te komen. UNIEK!
Een golvende gevel van de Bediencentrale in Heerhugowaard
Een golvende gevel voor de Bediencentrale voor bruggen en sluizen in Heerhugowaard. De gevel is gemaakt van MD Formatura open gevelbekleding. Door de gestanste patronen van de gevelpanelen om te zetten, zijn de golven ontstaan. Zowel overdag als s’avonds geeft dit een bijzonder beeld van binnen en buiten.
Wolkengevel van Metadecor in Kampen
De wolkengevel van MD Formatura gevelbekleding van het kantoorgebouw van Metadecor is gebaseerd op het schilderij van de Kamper schilder Jan Voerman. De wolken uit één van zijn schilderij hebben wij verwerkt in het patroon van onze gevel. In de avond schijnt het licht door de wolken vanuit het glas, zoals de zon dat doet overdag. GAAF!
MD Lamel gevelbekleding Ikea Zwolle
Het bekende Ikea blauw prijkt ook op de MD Lamel gevel van de vestiging in Zwolle. Naast dat de MD Lamel gevelbekleding de parkeergarage ventileert om te voldoen aan brand- en veiligheideisen, zorgt het in de avond voor een opvallend geheel.
Bijzonder verlichte MD Strekmetaal gevel in Busan, Zuid-Korea
Voor een bijzondere verlichte MD Strekmetaal gevel reizen we af naar Busan in Zuid-Korea. Daar is de Factory 1963 getransformeerd in een kunstruimte met 2000 m2 strekmetaal aan de gevel. Door de verlichting is de Factory op zichzelf al een kunstig geheel.
De eerste MD Formatura gevel van Tussen de lakens in Amsterdam
MD Formatura is ontstaan tijdens het project Tussen de Lakens in Amsterdam in het centrum van Amsterdam. Vroeger waren daar lakenververijen gevestigd en zo is het idee ontstaan om een lakensluier op de gevel weer te geven in de vorm van omgezette zeshoeken. De panelen voor de ramen en deuren schuiven open via een schuifsysteem achter de gevel. Wanneer het licht in de nieuwbouwwoning schijnt, is er voor de buitenwereld een mooi silhoutte zichtbaar.
Genoeg ideëen om verlichting toe te passen aan de gevel toch? Doe er je voordeel mee.
Deel dit artikel
PIETER BRAAIJWEG AMSTERDAM: EEN VIERKANT STATEMENT
Maart 2021 │ Blog │ Leestijd: 3 minuten | Fotografie: BASEPHOTOGRAPHY
Aan de Pieter Braaijweg in Amsterdam staat sinds eind vorig jaar een flexibel bedrijfsgebouw als een soort ‘lantaarn’ aan de Amsterdamse ring. In opdracht van Fred Noom & Zn heeft KOW Architecten dit duurzame en bijzondere bedrijfsgebouw ontworpen. Het vierkant komt op vele plekken in het ontwerp terug. De kavel is vierkant, een vierkante grid indeling en het vierkante patroon in de geperforeerde gevelbekleding. Sebastiaan Jansen, de architect van dit project, vertelt ons meer over dit vierkante statement.
KOW Architecten
Sebastiaan Jansen
Sebastiaan Jansen is architect/partner bij KOW Architecten, gevestigd in Den Haag en Eindhoven. KOW ontwikkelt gezonde antwoorden op de ruimtelijke vragen van vandaag én morgen. Bij ieder ontwerp dagen we onszelf uit om de balans tussen de menselijke natuur en verdergaande verstedelijking te herstellen. Door vernieuwende, duurzame en energieleverende gebouwen te ontwikkelen waar mensen zich fijn voelen en fysiologische voordelen ervaren.
Foto: Bas Kijzers
Kracht en eenvoud
Sebastiaan vertelt dat kracht en eenvoud centraal stond tijdens de ontwerpfase. Dit is terug te zien in het gebruik van open en gesloten vlakken. “Omdat het een particuliere opdracht was, konden we het ontwerp van dit bedrijfsgebouw anders aanvliegen. Al had de gemeente Amsterdam een goede leidraad bepaald in hun Beeld en Kwaliteitsplan. In onze ontwerpen staat de mens altijd centraal. Daarom was het belangrijk om prettige werkruimtes te creëren met veel daglicht zonder de hitte binnen te laten. Om dit tegen te gaan zijn de verstijvingsribben van de aluminium gevel naar buiten toegebracht. Ook denken wij altijd goed na over wat de toekomstwaarde van een gebouw is. Er kunnen meerdere eindgebruikers in het gebouw en daarom hebben we een vrije indeling mogelijk gemaakt.”
Oranje geperforeerde gevel
Omdat de architect met open en gesloten vlakken wilde werken, kwam al snel een open metalen gevel in beeld. “Door te werken met open en gesloten vlakken op de gevel kun je contrast maken. In het begin wilden we graag cortenstaal toepassen. Dit bleek in de detaillering lastiger en duurder. Toen zijn we poedercoating en verschillende kleurschakeringen gaan onderzoeken. De omgeving van het bedrijfsgebouw is heel stoer en stevig met een naastgelegen haven en een cementfabriek. Daarom hebben we uiteindelijk vier verschillende kleuren oranje/roest toegepast op aluminium geperforeerde gevelbekleding. De vierkante vorm komt ook terug in de perforatie van de gevel. Het is een vrije vormen taal vertaald in vier verschillende gevelpanelen. Hierdoor lijkt de gevel minder repetitief. Op plekken waar meer ventilatie nodig is, is de perforatiegraad hoger”, zegt Sebastiaan.
Maakbaar en esthetisch
Zowel KOW Architecten als Metadecor hebben maakbaarheid hoog in het vaandel staan. Een ontwerp moet naast vernieuwend, ook functioneel zijn voor alle betrokken partijen. “Voor dit project is er een mock-up van de verlichting achter de aluminium gevelbekleding gemaakt. Daarachter hebben we aluminium toegepast om de reflectie te beoordelen. Over de detaillering van de gevel zijn wij vroegtijdig met Metadecor in gesprek gegaan. Ook hierbij stond simpel en eenvoud centraal. Twee ramen zijn één gevelpaneel. We hebben uiteindelijk gekozen voor een schroefsysteem, waarbij de schroef verdiept zit in het zetwerk. Hierdoor zie je het bevestigingssysteem van de gevel niet”, geeft Sebastiaan aan. Door de gevel van de middelste laag uit te voeren in het geperforeerd staal krijgt het gebouw steeds een nieuwe aanblik. ‘s Nachts fungeert het als een opvallende lantaarn met honderden vierkante gaatjes, overdag ventileert de oranje gevel het parkeerdek op de eerste verdieping.
Meer weten over het project? Bekijk hieronder de projectpagina op onze website.
Deel dit artikel
THEATER ZUIDPLEIN: VAN VOGELHUISJE TOT DEFINITIEF ONTWERP
Februari 2021 │ Blog │ Leestijd: 4 minuten | Fotografie: Scagliola Brakkee
Hart van Zuid, zo heet de transformatie van het oude Rotterdam-Zuid tot bruisend nieuw stadshart in 2022. Met een vernieuwd Rotterdam Ahoy, het enige 50-meter zwembad van Rotterdam, één van Nederlands grootste overdekte winkelcentra en natuurlijk het nieuwe Theater Zuidplein. Wij gingen met de architect Bart van Kampen van De Zwarte Hond in gesprek over het theater en de gevel. Hoe is de gedachte achter het (gevel)ontwerp werkelijkheid geworden? Ook vlogen we technisch ontwerper Martin Elslo van Metadecor in over de technische details van de gevel.
De Zwarte Hond
Bart van Kampen
Bart van Kampen is partner/architect bij De Zwarte Hond. Hij is verantwoordelijk voor de vestiging in Rotterdam, waar 65 medewerkers werkzaam zijn. Naast Rotterdam heeft De Zwarte Hond ook nog een vestiging in Groningen en Keulen. In totaal ontwerpen 100 creatievelingen bij dit bureau voor architectuur, stedenbouw en strategie. Ze zijn dan ook niet voor één gat te vangen; ze ontwerpen o.a. woningbouw, scholen, universiteiten, winkelcentra, gemeentehuizen en theaters en maken ook stedenbouwkundige plannen en strategische visies. www.dezwartehond.nl
De huiskamer van Rotterdam-Zuid
Bart vertelde ons dat Ballast Nedam had gevraagd welke marktpartijen wilden aansluiten bij de tender van de Gemeente Rotterdam voor de realisatie van het zwembad, de uitbreiding van Ahoy, de buitenruimtes en de busterminal. Samen met architect Kraaijvanger had De Zwarte Hond zich aangemeld. De Zwarte Hond kreeg uiteindelijk de opdracht voor het theater, omdat ze daar ervaring in hadden. Het belangrijkste uitgangspunt voor het ontwerp was dat het een ontmoetingsplek voor Rotterdam-Zuid moest worden. Een plek waar iedereen welkom is om elkaar te ontmoeten, wat te eten, een boekje te lezen, te leren en van muziek en theater te genieten. Van jong tot oud. Het moest echt de huiskamer van Rotterdam-Zuid worden.
Transparant en toegankelijk
Op de vraag hoe het idee voor de open metalen voile-gevel is ontstaan, antwoordde Bart dat het voor de ontvangsthal met huiskamer belangrijk was dat het transparant en toegankelijk moest zijn. De ontvangsthal zit aan een plein, waar bezoekers in de zomer kunnen genieten van een terrasje. Bart en zijn team moesten dus iets bedenken wat transparant en open was. In de ontvangsthal staat ook regelmatig een bandje te spelen. Ze hebben daarom een adviseur in de arm genomen om te kijken naar het geluidsniveau. Daar kwam uit dat maar 25 % van de gevel open mocht zijn om geen overlast te veroorzaken. Zo zijn ze bij de open gevelbekleding van Metadecor terechtgekomen. De voile-gevel heeft aan de bovenkant een ronding, waardoor deze de buitenruimte met terras omarmt. De semi-transparante voile-gevel zorgt overdag voor een bijzonder lichtspel in het interieur en ’s avonds voor een feestelijke en uitnodigende uitstraling.
Van vogelhuisje tot definitief ontwerp
De Zwarte Hond heeft voor het ontwerp van de gevel verschillende studies gedaan naar de Marokkaanse lamp, Duizend-en-een-nacht, Noord-Afrikaanse en Noorse symbolen. Dit heeft ze veel inspiratie gegeven voor het ontwerp. Verschillende vormen hebben ze uitgeprobeerd, maar met de driehoek konden ze vervolgens ook weer cirkels en grotere driehoeken maken. Zo vormt de gevel een puzzel van cirkels, driehoeken en spiralen. De gemeente Rotterdam had daarbij als kanttekening dat De Zwarte Hond ervoor moesten zorgen dat er geen vogeltjes door de gevel konden in verband met overlast en onderhoud. Door met ecologen te praten en een test te doen, bleek dat een opening niet groter mocht zijn dan 2,5 centimeter. De gemeente was niet gelijk overtuigd van de gevel en de openheid. Daarom besloot De Zwarte Hond een vogelhuisje uit MDF te lasersnijden. Dit vogelhuisje heeft 1,5 jaar op de bouw gehangen en er was geen vogel in gekomen. Dat heeft de gemeente overtuigd. Om onderhoud te kunnen plegen achter de gevel zijn er wel looppaden van 70 cm gerealiseerd achter de gevel.
Met een beetje hulp van parametrisch ontwerpen
Het totale gevelontwerp is met een beetje hulp van parametrisch ontwerpen tot stand gekomen vertelde Bart. Ze hebben gespeeld met verschillende formaten driehoeken, cirkels en spiralen. Met alleen parametrisch ontwerpen werd de gevel te plastisch. Bart en zijn team hebben dan ook nog veel met de hand aan het gevelontwerp gewerkt. Parametrisch ontwerpen heeft ook geholpen om de maas van 3 mm te bewaken om de stevigheid van de gevel te garanderen. Stansen is goedkoper dan laseren en één stansgat is goedkoper dan meerdere stansgaten. Door op deze manier te ontwerpen is het gebruik van één stansgat mooi toegepast. Ze hebben ook getest met een cirkel, maar als je een cirkel draait verandert het beeld niet zoals dat bij een driehoek wel gebeurt. De bollen die gemaakt zijn van de driehoeken kun je zien als de werelddelen; oftewel de diversiteit van Rotterdam-Zuid.
Ogenschijnlijk repetitief gevelpatroon
Ook gingen we in gesprek met Martin Elslo, de technisch ontwerper van dit project bij Metadecor. Hij vertelde dat hij in 2018 is gestart met het tekenwerk. De opdracht was de voile-gevel te engineren. Dit betekende de gevelbekleding tussen de witte kolommen, de luifels, de geveldelen tussen het metselwerk, hekwerken en het bekleden van deuren. Martin vertelde dat de gevelbekleding ogenschijnlijk repetitief lijkt, maar er zaten heel veel uitzonderingen in. Vooral bij de hoeken en de diverse aansluitingen op de luifels. Met name het aansluiten van de gebogen delen ter plaatse van de hoeken bleek een technische uitdaging. Hier is een complexe achterconstructie toegepast.
Verlichte luifels en afwatering
De luifels zijn helemaal ingepakt met geperforeerde beplating. Aan de bovenzijde van de luifels was ook een metalen beplating bedacht. Dit bleek echter niet optimaal, gelet op de complexe aansluitingen en zeer beperkte inbouwruimte. Daarom heeft Metadecor in overleg met de architect het dak traditioneel opgebouwd met hout en een waterdichte folie. Met de staalleverancier is afgestemd dat de constructie onder afschot zou worden gelegd, zodat Metadecor aan de voile-zijde een goot kon toepassen. Deze kon Metadecor vervolgens koppelen aan de bedachte regenbuis in de kolommen. Omdat in de kolom in de hoek van de bibliotheek niet tot aan maaiveld doorloopt, heeft Metadecor de gehele hoekluifel onder een dubbel afschot moeten leggen. Dankzij goede afstemming met de staalleverancier is dit goed gelukt, vooral gelet op de beperkte dikte van de luifel. De architect had zo een slank beeld en Metadecor een goed uitvoerbaar systeem.
De gevel figuurlijk platgeslagen
Om het door De Zwarte Hond bedachte patroon in de aluminium gevelbekleding te kunnen maken, heeft Martin de gevel ‘figuurlijk’ platgeslagen om zo te zorgen dat De Zwarte Hond het patroon in een vlakke tekening kon verwerken (zie afbeelding hierboven). Vervolgens heeft Martin de overstap gemaakt van uitslag naar werkelijkheid. Het gaat hier om bijna 1,1 miljoen driehoekjes en 240 unieke panelen. Hier kwamen wel wat esthetische vragen naar boven. Hoe ga je bijvoorbeeld om met de buitenranden van de platen? Als we alleen met driehoekjes zouden werken, dan gaat het perforatiepatroon rafelen langs de paneelranden. Bart wilde het patroon juist zo ver mogelijk tot aan de randen van het paneel door laten lopen. Om dat te bereiken zijn alle driehoekjes langs de paneelranden netjes afgesneden. Om de laatste puntjes op de i te zetten in de voorbereiding is een mock-up gemaakt. Hierbij bleek dat Bart de bedachte geschroefde oplossing toch te zichtbaar vond. Als alternatief is voorgesteld de panelen te popnagelen. Dit is ook een zichtbare bevestiging, maar de kop van een popnagel is veel kleiner dan die van een schroef, waardoor hij veel beter wegvalt in de plaat. Deze oplossing paste beter bij de uitstraling die Bart beoogde.
Geveldelen tussen het metselwerk
Hoewel het maar een betrekkelijk klein onderdeel was, gaf Martin aan dat er veel lastige details waren bij de geveldelen tussen het metselwerk. Zo vormde de montage in het metselwerk, rekening houdend met de lagenmaten en de aansluiting op de kozijnen precisie werk. De panelen lopen in veel situaties voor de ramen langs, waardoor ook de achterzijde een zichtzijde werd en er dus fraai uit zou moeten zien. Daar waar de panelen voor dichte delen langs lopen, is een dichte achterplaat toegepast, deels voor het doorzicht en deels om regenwater te keren. Bij de kozijnen dienden de panelen zo gevouwen te worden dat er een goede aansluiting op de waterslagen ontstond. Extra aandacht vroeg het perforatiepatroon, dat door al deze vouwen wel goed door moest lopen.
Nog lang plezier aan beleven
Martin lichtte verder toe dat de architect heel goed voorwerk had verricht. Deze goede voorbereiding was tijdens het gehele project goed merkbaar. Metadecor had ook goed contact met de andere partijen waar alle werkzaamheden op aansloten. Iedereen werkte fijn samen. Bart vulde aan dat er een goede afstemming was tussen Metadecor en De Zwarte Hond. Metadecor en De Zwarte Hond hebben er met elkaar het maximale uitgehaald.
En het eindresultaat mag er zijn! Een gebouw waar iedereen nog heel lang en veel plezier aan zal beleven.
HELEMAAL IN DE WOLKEN
December 2020 │ Blog │ Leestijd: 2 minuten
Elke dag zien we vanuit het nieuwe kantoor van Metadecor de prachtige wolkenluchten die Jan Voerman sr.* ruim een eeuw geleden vastlegde in zijn schilderijen. De in Kampen geboren kunstschilder werd geïnspireerd door de vergezichten van het landschap rond de IJssel en bracht zijn fascinatie tot leven in zijn schilderwerk. Ons vak is het maken van gevels. En met het eigen pand hebben we gedaan wat Voerman deed in zijn schilderijen: een ode brengen aan het landschap én de beeldende kunst.
Aan de voet van de Eilandbrug, aan de oevers van de IJssel, werken we sinds een aantal jaar in een nieuw kantoorgebouw: een wat abstracte vierkant volume waarin dagelijks de prachtigste gevels worden gedetailleerd en in productie genomen. We werken met lokale, nationale en internationale architecten aan projecten over de hele wereld. En die architecten komen ook wel eens naar Kampen. Vandaar dat we nu ook met de gevel van het eigen kantoor iets bijzonders wilden doen, want dat werd tijd. Samen met ontwerpbureau NVDTA en kunstenaar Chris Kabel hebben we een patroon voor ons eigen gebouw gemaakt.
Metadecor begon ooit met gevels van strekmetaal: driedimensionaal, licht in gewicht en met verschillende gradaties van doorzicht en lichtdoorlatendheid. Strekmetaal is tactiel: het heeft structuur en diepte. Maar patronen ermee maken is lastig. Voor de architecten die wel een patroon of afbeelding in hun gevelontwerp willen toepassen, is daarop MD Designperforatie ontwikkeld: vlakke elementen waarin volledig geautomatiseerd patronen kunnen worden aangebracht. Deze patronen kunnen een element bestrijken, maar ook worden geprojecteerd op een volledig gevelvlak. De plaat blijft echter vlak. MD Formatura is geboren uit het idee dat een gevel én een patroon én een derde dimensie moet kunnen hebben. Delen van de perforaties worden omgebogen, zodat er reliëf en structuur ontstaat en een prachtig lichtspel in de gevel: met het invallende daglicht overdag en het uitstralende licht in de duisternis.
Verhalen vertellen met kunst en architectuur
Met zijn schilderijen wilde Voerman niet alleen zijn liefde voor het onderwerp tonen, maar vertelde hij ook verhalen. Elk detail, elk kleurvlakje had een betekenis. Dat willen wij ook voor de gevels die we maken en voor ons eigen gebouw. Architectuur moet – net als de schilderkunst – het verhaal vertellen van de tijd, de locatie, de functie en de context. Heel letterlijk gaan we de schilderkunst van Voerman verbinden aan ons eigen gebouw: door op basis van het schilderij IJsselgezicht een patroon te ontwikkelen dat wordt omgezet naar gevelelementen. Met Formatura hebben we nu een productiemethode waarmee we dat figuratief en met een derde dimensie kunnen doen. De wolkenlucht van het schilderij van Voerman is omgezet naar pixels, die we zodanig hebben gemanipuleerd dat de gevel ook de gewenste functionele eigenschappen krijgt.
Deze en andere gevels die we maken, spelen een aanzienlijke rol in de energiehuishouding van gebouwen. Als statische zonwering kan de gevel het daglicht zodanig reguleren, dat aanvullende zonwering niet nodig is. Voor de MD Formatura elementen is de transparantie van de gevel op de verschillende momenten van de dag en het seizoen te berekenen, zodat het mogelijk is om de vorm en richting van de patronen per gevelzijde te optimaliseren. Niet alleen is de gevel een filter voor zonlicht, het schermt ook het gebouw af van wind, regen en andere weersinvloeden.
Ode aan het landschap
Met Chris Kabel – die voor Metadecor veel patronen en reliëfs heeft ontworpen – is het IJsselgezicht van Voerman vertaald naar ons eigen kunstwerk aan de oevers van de IJssel – het gebouw waar we dagelijks werken. We zochten naar een patroon dat speelt met de reflectie van het licht: net als de wolken die we dagelijks zien en de wolken in de schilderijen van Voerman. Sinds het najaar schittert de zon niet alleen op het wateroppervlak van de IJssel, maar ook op alle kleine fragmenten in de gevel. Wij willen hiermee niet alleen laten zien wat we kunnen met onze producten, maar vooral tonen dat we zien wat Voerman zag: dat het een voorrecht is om op deze plek te mogen zijn. Om te genieten van de schoonheid van het landschap. En van de rol die architectuur daarin kan spelen. Nu zijn we letterlijk en figuurlijk in de wolken met onze eigen gevel.
Beeld 8: Transparantie MD Formatura patroon door mal- contramal.
Beeld 9: Afhangen van het eerste MD Formatura paneel door directie en architect.
Beeld 10: Bevestiging van MD Formatura paneel aan MD Mezzo systeem.
Beeld 11: Montage gevelbekleding MD Formatura en afstellen van MD Apertura draaidelen. Dit zijn de te openen delen voor onderhoud en reiniging.
Beeld Schilderij Jan Voerman: Museum Hattem
Deel dit artikel
ELKAAR WEER ZIEN
Mei 2020 │ Blog │ Leestijd: 2 minuten
Het is een oude wereld in een nieuwe situatie. Elektrische auto’s staan thuis maar niet meer aan de lader. De gevels van de woningen in de straat zijn niet anders dan zoveel. Met een oneindige opstapeling van stenen zijn wij opgegroeid. Kozijnen zijn de enige afwisseling in het beeld van deze stapel stenen. Maar ook deze hebben de afmetingen van oude kijkgaten. Wat maakt het zo bijzonder om hierna te kijken? De techniek heeft voor grote veranderingen gezorgd. Wij werken thuis alsof het nooit anders is geweest. Ook de mensen achter de gestapelde stenen. Maar wat is het dat dit normaal zo normaal lijkt te zijn. Wij maken muren van steen met daarin kozijnen. Veel woonwijken worden nog steeds op deze manier opgebouwd.
Veiligheid
Door nieuwe technieken is het mogelijk om huizen niet te bouwen van dichte muren. Materialen als glas bijvoorbeeld hebben een isolerende werking met waardes waar geen steen tegen op kan. De muur is ontstaan door het waarborgen van veiligheid in ons bestaan. Die ervoor zorgen dat wij beschermd zijn tegen vijanden, dieren en elementen van het weer. Waarbij vensters zijn gemaakt om vijanden te observeren. Wij leefden buiten de muren van ons onderkomen als het veilig was. Door de eeuwen heen is onze context veranderd, waardoor muren niet meer nodig zijn voor deze veiligheid. Maar om binnen te werken en te leven. Interessant is dat wij nu nog steeds dezelfde muren maken. Al is ons denken wel verander, niet meer van buiten naar binnen maar van binnen naar buiten. De natuur houden wij liever buiten. Wij doen ons best om warmte binnen te houden door te isoleren. Hoe meer isolatie hoe beter maar is dat zo?
Natuurlijk
Kunnen wij niet beter veel meer zonlicht ons gebouw laten binnen komen? Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Ons lichaam kan het zelf aanmaken in de huid onder invloed van de ultraviolette B-stralen uit het zonlicht. Wij zijn een batterij die langzaam wordt opgeladen. Deze warmte en energie hebben wij nodig voor de koude en donkere dagen. Wij zijn uit het oog verloren waarom de muren zijn ontstaan. Voor de veiligheid hebben wij geen muren meer nodig. Hiervoor is technologie ontwikkeld dat ons kan beschermen. Fysieke bescherming voor de elementen van de meteorologie zijn onze nieuwe uitdaging. Als wij hierover nadenken is de hedendaagse architectuur van onze woonwijken niet meer dan verleden tijd. Wij bouwen om te bouwen en maken regels voor de energieprestatienormen.
Transparant
Waarom kijken wij niet door de muren heen? En is ieder mens verscholen achter een stapel stenen. Bij transparante muren ontstaat er een dialoog met de context. De kleine wereld van thuis wordt zoveel groter. De oplossing voor het nieuwe normaal. Wij zien elkaar weer zitten of staan. En maken contact met onze omgeving waarbij ook de dieren en planten horen. Wij moeten over onze stenen muur heen stappen. Om de wonderlijke wereld naast het huis te ontdekken!
Deel dit artikel
DURF TE DROMEN ALS EEN KIND
Maart 2020 │ Blog │ Leestijd: 2 minuten
In een periode van verandering ontdekken wij nieuwe dingen. Patronen als kinderen naar school brengen en weer door aan onze arbeid zijn onveranderbaar. Maar wanneer de natuur ingrijpt lijkt het mogelijk. De verandering kan pijnlijk zijn en zeer verdrietig. Wij kijken dan uit naar betere momenten en worden blijmoedig door onze herinneringen. Ze lijken de tijd even stil te zetten. En langzaam dromen wij weg in de toekomst. De toekomst proberen wij in te vullen met mooie vooruitzichten. Dromen geeft hoop en energie in het moment van leven en zorgt voor meer verfraaiing op vele fronten in onze samenleving.
Alleen nog maar dromen
Even zijn als een kind dat alleen nog maar kan dromen, omdat het nog geen verleden heeft. Alleen verhalen die zijn achtergelaten door voorgaande generaties. De dromen van een kind zijn daarom zo rijk. In deze periode van verandering zijn de kinderen dichtbij. En kunnen wij ons als zelfstandige mensen door kinderen laten inspireren in deze onzekere tijden.
Inspireren van de samenleving
Als wij terugblikken in momenten van stilte. Wat zijn de dromen en verhalen van ons aan volgende generaties? Waarmee inspireren wij de samenleving voor de geschiedenis. Niet met economie, dat is een tijdelijk waarde. Een waarde van een valuta is een wisselkoers. Als dit de zekere waarde is van ons bestaan hebben wij niets. Het mist de essentiële liefde van onze menselijke natuur. Kijk naar een kind die kent de waarde van de valuta niet en is met gewaardeerde liefde gelukkiger dan met een munt.
Tijd staat even stil
Bij het schrijven van dit blog over de waarde van verhalen en het dromen als een kind moet ik denken aan de reis naar Engeland. Afgelopen oktober zijn wij aangemeerd aan het Engelse land als team van Metadecor. Hier hebben wij verschillende steden bezocht waaronder Durham. Dit is een plaats in het noordoosten van Engeland en staat vooral bekend om de kathedraal van Durham. Dit gebouw stamt ergens tussen het jaar 1090 en 1133 en staat op de werelderfgoedlijst van Unesco. De kathedraal is het grootste en mooiste voorbeeld van de Normandische architectuur in Engeland. De innovatieve en gedurfdheid van de gewelven zijn een voorbode van de gotisch architectuur. Bij het ronddwalen in de kathedraal scheen de zon door de vensters van het glas in lood. Door de kleuren en de prachtige verbeeldingen stond de tijd even stil.
Met elkaar verbeelden
Door het gericht waarnemen ontdekken wij de verbeeldingen van de verhalen. Gemaakt uit levensovertuiging en concentratie van een ambacht. Zo worden verhalen van hoop en liefde uit Bijbelse taferelen aan ons getoond. Het zijn de middelen van architectonische verbeelding die ons het verhaal vertellen. In tijden van verandering die nu gaande zijn, heeft de valuta geen waarde. Maar is de liefde voor architectuur een waarde die wij met elkaar kunnen verbeelden.
Droom als kind
In onze (online) Studio by Metadecor helpen wij je graag mee als architect, aannemer of opdrachtgever. Met het ontwerpen van jouw droomgevel en patroon. Door te spelen met licht en lucht. Materialen te laten glimmen of matteren. Het inkleuren met coatings, sublimatie of anodiseren. Door gesloten en open texturen te boetseren. Door durven te dromen als een kind maken wij samen spraakmakende gevels die verhalen vertellen. Voor nu en later.
Nafthali van der Toorn
Deel dit artikel
Online sessie aanvragen
We kunnen ook online samenwerken aan een project.
Door middel van een persoonlijke sessie online kijken we
samen naar jouw project en werken we alles samen in detail verder uit.